پروفیل z چیست؟

پروفیل Z را با نام پرلین زد هم می‌شناسند. طراحی سطح مقطع این پروفیل شباهت زیادی به حرف “z” انگلیسی دارد. این مقاطع بسیار پرکاربرد و پرطرفدار هستند و استفاده از آن‌ها در سازه‌های فولادی استحکام سازه را افزایش می‌دهد. در این مقاله، به بررسی پروفیل زد خواهیم پرداخت. با میهن فولاد همراه باشید.

پروفیل z و فرآیند تولید آن

پروفیل زد مانند بسیاری از مقاطع به کمک ورق‌های فولادی مانند ورق سیاه، گالوانیزه یا روغنی و اکثرا در فرآیند نورد گرم تولید می‌شود. برهمین اساس انواع پروفیل زد خواص و کیفیت متفاوتی دارند. جالب است بدانید که حتی قیمت پروفیل تولید شده از ورق گالوانیزه با پروفیل‌های ساخته‌شده از سایر ورق‌ها متفاوت است. فرآیند تولید پروفیل Z به این شکل است که ابتدا ورق فولادی مورد نظر را با ابعاد مورد نیاز برش می‌دهند. سپس تحت فرآیند فرمینگ و با اعمال فشار این ورق‌ها را به شکل پروفیل زد تبدیل می‌‌کنند.

خم‌هایی که در فرآیند فرمینگ روی ورق اعمال می‌شوند به دو صورت است. خم اولیه بدون اینکه به سایز و ضخامت ورق بستگی داشته باشد، شکل z را ایجاد می‌کند و خم ثانویه در لبه‌های پروفیل و کاملا به‌شکل اختیاری ایجاد می‌شود. انتخاب نوع خم باعث می‌شود که پروفیل زد به دو شکل پروفیل زد ساده که تنها خم اولیه در آن ایجاد شده و پروفیل زد لبه‌دار که خم ثانویه نیز در آن ایجاد شده تقسیم شود. همچنین در صورت درخواست مشتری در مرحله فرآیند پانچ‌زنی پروفیل هم اضافه می‌شود.

با وجود این تقسیم‌بندی که در مورد آن صحبت کردیم، انواع پروفیل‌های زد ساده، لبه‌دار و پانچ در سایزها و ابعاد مشخصی تولید می‌شوند.

حداکثر طول پروفیل زد بدون توجه به اینکه درباره پروفیل گالوانیزه حرف می‌زنیم یا سایر انواع پروفیل زد حدود 16 متر، حداکثر جان پروفیل در حدود 400 میلی‌متر و حداکثر بال انواع پروفیل Z حدود 100 میلی‌متر در نظر گرفته می‌شود. با این حال ابعاد دقیق پروفیل‌های زد براساس نیاز مشتری و کاربرد مورد نظر تولید شده و متفاوت هستند. 

آشنایی با انواع پروفیل نوع Z

پروفیل زد هم مانند دیگر پروفیل‌ها (از جمله نبشی و ناودانی) انواع متنوعی دارد و به‌همین دلیل هم مناسب استفاده در پروژه‌های گوناگون است. انواع پروفیل Z عبارتند از:

پروفیل Z16

یکی از پرکاربردترین انواع پروفیل زد، پروفیل Z16 است که در جدول زیر می‌توانید انواع آن با ضخامت و وزن متفاوت را مشاهده کنید:

پروفیل Z18

نوع دیگر پروفیل Z ، پروفیل Z18 است. این پروفیل با ضخامت‌های مختلفی تولید می‌شود که عبارتند از: 

پروفیل Z20

پروفیل Z20 هم نوع دیگری از پروفیل بسیار پرکاربرد Z است که در ابعاد مختلفی تولید می‌شود. ضخامت و وزن استاندارد این پروفیل را در جدول زیر مشاهده کنید.

همچنین می‌توانید برای اطلاعات بیشتر فولاد ساختمانی را هم مطالعه کنید.

پروفیل Z22

نوع دیگری از پروفیل زد که باید بشناسید، پروفیل Z22 است که در جدول زیر می‌توانید ضخامت و وزن استاندارد آن را مشاهده کنید:

شما همچنین می‌توانید علاوه‌بر پروفیل‌های ساختمانی، انواع پروفیل صنعتی نیز مطالعه کنید.

درباره استانداردهای پروفیل Z

همان‌طور که حتما می‌دانید انواع پروفیل تحت استانداردهای خاصی تولید می‌شوند. در واقع رعایت این استانداردها باعث کیفیت محصولات فولادی می‌شود. در ایران پروفیل زد تحت استانداردهای ملی با شماره 7335 تولید می‌شود و تولیدکنندگان این نوع از پروفیل‌ها ملزم به رعایت این استانداردها هستند.

 بنابراین یکی از مواردی که خریداران در انتخاب تولیدکنندگان معتبر باید در نظر داشته باشند، شکل و کیفیت رعایت استانداردهای پروفیل Z است. البته نباید فراموش کنید که علاوه‌بر پروفیل 7335 پروفیل‌های Z دیگر با شماره‌های 3694 و شماره 5722 وجود دارند که در لیست پروفیل‌های استاندارد هستند و در فرآیند نورد سرد تولید می‌شوند.  

اگر به اطلاعات بیشتر در مورد محصولات فولادی علاقه دارید، پیشنهاد می‌شود فولاد آلیاژی را نیز مطالعه کنید. 

مهم‌ترین ویژگی‌های پروفیل Z

ویژگی‌های پروفیل Z تا حدود زیادی بستگی به جنس و نوع پروفیل دارند. بااین‌حال یک ویژگی کلی انواع پروفیل Z استحکام بالا به نسبت وزن است. این ویژگی باعث‌شده که در سازه‌های فولادی از انواع پروفیل نوع Z به‌عنوان پایه کار و برای بهبود استحکام اتصالات استفاده ‌کنند. در مورد سایر ویژگی‌های این پروفیل باید به انعطاف‌پذیری بسیار خوب، آزمون خمش مطلوب، عناصر شیمیایی و استانداردهای ملی آن اشاره کرد که بیشتر به آن پرداختیم.

همچنین پروفیل‌های تولید شده از ورق گالوانیزه و پروفیل ‌Z آلومینیومی مقاومت بسیار خوبی در برابر خوردگی و رطوبت از خود نشان می‌دهند. از این پروفیل‌ها به گفته hekimprofile به‌دلیل خصوصیاتی مانند ظرفیت تحمل بار بالا که تا 40 درصد وزن پروفیل محاسبه می‌شود، در پروژه‌های بزرگی استفاده می‌کنند که در معرض بارهای سنگین قرار دارند. از طرفی استفاده از پروفیل زد باعث بالا رفتن سرعت اجرا و کاهش هزینه‌های پروژه می‌شود. این نوع پروفیل برای سازه‌های ضد زلزله بسیار مناسب است.

کاربردهای پرلین Z

 یکی دیگر از سوال‌های متداولی که اغلب در مورد این پروفیل پرسیده می‌شود، کاربردهای پروفیل Z است. همان‌طور که گفتیم مهم‌ترین کاربردهای این پروفیل در سازه‌های فلزی و برای افزایش استحکام سقف است. با این‌حال از این پروفیل به‌عنوان اعضای فریم ثانویه علاوه‌بر سقف در پشتیبانی دیوارها هم استفاده می‌کنند. کاهش فواصل عبور تیرها برای افزایش مقاومت در برابر بارهای اضافی و جلوگیری از تغییر شکل و ایجاد شکم در سقف هم به‌عهده پروفیل زد است.

 علاوه‌بر این موارد، در ساخت ریل و پایه‌ها در صنایع حمل‌و‌نقل، تولید فریم فلزی ثانویه، در قسمت‌های مختلفی از صنایع کشتی‌سازی و خودروسازی هم از این پروفیل استفاده می‌کنند. افزایش استحکام سقف سوله، انبار، گلخانه و کارخانه‌ها، بهبود استحکام سقف در سالن‌های بزرگ و چند طبقه با وزن بالا هم به‌عهده این پروفیل است. در پل‌ها و بزرگراه‌ها برای ساخت گارد و نرده‌های محافظ و همین‌طور برای سازه‌های پشتیبان نیروگاه‌هایی مانند نیروگاه سوخت خورشیدی هم به این پروفیل نیاز داریم. علاوه‌بر این موارد از پروفیل زد در تولید انواع مبلمان هم استفاده می‌کنند.

مزایا و معایب استفاده از پروفیل Z

مانند همه انواع مقاطع به‌کارگیری پروفیل زد هم مزایا و معایب مختلفی دارد. جدول زیر مزایا و معایب پروفیل Z را نمایش می‌دهد.

قیمت خرید پرلین Z

قیمت پروفیل Z هم مانند سایر مقاطع از جمله تیرآهن ، نبشی و ناودانی و … به عوامل مختلفی بستگی دارد و عدد ثابتی نیست. مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در قیمت پرلین Z ابعاد پروفیل مانند ارتفاع و ضخامت است که روی وزن تاثیرگذار هستند. همچنین نوع ورقی که در تولید پروفیل مورد نظر به‌کار رفته است هم یکی از عوامل تاثیرگذار در قیمت محسوب می‌شود. علاوه‌بر این برند یا کارخانه تولیدکننده هم روی قیمت پروفیل تاثیرگذار است.

 به‌دلیل استفاده از فولاد در تولید پروفیل‌های فولادی Z ، قیمت روز فولاد هم باعث تغییر در قیمت پروفیل می‌شود. مواردی که تا اینجا گفته شد از اصلی‌ترین عوامل تعیین‌کننده قیمت پروفیل زد هستند، بااین‌حال نوسانات قیمت ارز، وضعیت عرضه و تقاضا در بازار آهن آلات، قیمت جهانی فولاد، قیمت سوخت و مواد اولیه و مواردی از این دست هم باعث می‌شوند که قیمت این پروفیل متغیر باشد. بنابراین بهترین روش دسترسی به آخرین قیمت پروفیل زد استعلام آخرین قیمت پروفیل به‌صورت روزانه از تولیدکنندگان و فروشندگان معتبر است.

مقایسه پروفیل Z با سایر پروفیل‌ها

مقایسه پروفیل Z با سایر پروفیل‌ها مانند پروفیل C یا I نشان می‌دهد که پروفیل زد به‌دلیل طراحی خاص خود، در شرایطی که نیاز به توزیع بار یکنواخت و مقاومت در برابر نیروهای جانبی وجود دارد، عملکرد بهتری دارد. همچنین، این پروفیل به‌راحتی در اتصالات مختلف با دیگر پروفیل‌ها ترکیب می‌شود و از این جهت انعطاف‌پذیری بیشتری را در طراحی سازه‌ها فراهم می‌کند.

هریک از پروفیل‌های I و C هم دارای ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی هستند که باعث می‌شود برای کاربردهای خاصی مناسب باشند. به‌طور مثال پروفیل I به‌‌دلیل مقطع عریض و باریک خود، معمولاً برای تحمل بارهای سنگین و استفاده در تیرک‌ها مناسب است، در حالی که پروفیل C به دلیل شکل باز خود، بیشتر در ساخت سازه‌های سبک و سیستم‌های پشتیبانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مقایسه با این پروفیل‌ها، پروفیل زد به دلیل همه خصوصیاتی‌که تا این‌جا گفتیم، می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌هایی باشد که نیاز به استحکام و انعطاف‌پذیری بالایی دارند. بنابراین، انتخاب بین این پروفیل‌ها به نیازهای خاص هر پروژه و شرایط محیطی بستگی دارد.

نتیجه‌گیری و نکات پایانی درباره پروفیل Z

برای استفاده صحیح از پروفیل زد و خرید پروفیل مناسب هر پروژه نیاز به شناخت دقیق از این پروفیل و همین‌طور مشاوره تخصصی با کارشناسان دارید. به همین دلیل ما در این مقاله به پروفیل زد پرداختیم و خصوصیات گوناگون، انواع و مزایا و معایب آن را بررسی کردیم. گفتیم که پروفیل زد به‌عنوان یکی از پروفیل‌های فولادی با طراحی و خصوصیات مطلوب و منحصر‌به‌فرد، به عنوان یک انتخاب مناسب در پروژه‌های گوناگون و سازه‌های فلزی شناخته می‌شود. همچنین شما می‌توانید برای اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما تماس بگیرید.

سوالات متداول

1. پروفیل Z چه کاربردهایی دارد؟
   از پروفیل Z در سازه‌های فلزی برای ساخت سقف، ساخت فریم‌های فلزی ثانویه، صنایع حمل‌و‌نقل، کشتی‌سازی، خودروسازی و… استفاده می‌شود.
2. چرا پروفیل Z را انتخاب کنیم؟
   پروفیل زد به‌دلیل طراحی خاص خود، مقاومت بالایی در برابر بارهای خمشی و کششی دارد و باعث توزیع یکنواخت بار می‌شود.
3. آیا پروفیل Z در مقایسه با پروفیل‌های دیگر هزینه بیشتری دارد؟
   هزینه پروفیل زد تابعی از ابعاد و وزن آن است. شاید در برخی موارد هزینه پروفیل زد بیشتر از پروفیل‌های دیگر باشد، اما با توجه به مزایای عملکردی و طول عمر بالا، این هزینه در بلندمدت توجیه‌پذیر است.
4. نحوه نصب پروفیل Z چگونه است؟
   نصب پروفیل زد به‌دو شکل جوشکاری یا پیچ و مهره‌کردن است.