همان‌طور که می‌دانید، صنعت فولاد، همواره با چالش‌ها و بحران‌هایی روبه‌رو بوده است. در ایران نیز این صنعت با برخی چالش‌ها روبه‌روست.
در مقابل بحران ناترازی انرژی چه کنیم؟
وابستگی شدید صنعت فولاد به انرژی، به‌ویژه گاز و برق، آن را در برابر ناترازی انرژی آسیب‌پذیر ساخته است. کاهش تولید، افزایش هزینه‌ها و تضعیف رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی، تنها بخشی از پیامدهای تلخ این ناترازی است.
- گسترش منابع انرژی تجدیدپذیر: آفتاب، منبعی عالی برای تولید انرژی خورشیدی است. احداث نیروگاه‌های خورشیدی در مجاورت کارخانه‌های فولاد، نه‌تنها وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش می‌دهد، بلکه گامی موثر در جهت توسعه پایدار و حفظ محیط زیست است.
- بهینه‌سازی مصرف انرژی: با به‌کارگیری فناوری‌های مدرن و مدیریت هوشمندانه مصرف انرژی، می‌توان بهره‌وری را افزایش داد و هزینه‌های تولید را کاهش داد.
- تنوع‌بخشی به منابع انرژی: اتکا به یک منبع انرژی، ریسک‌پذیری را افزایش می‌دهد. با تنوع‌بخشی به منابع انرژی و استفاده از گزینه‌هایی مانند انرژی بادی، می‌توان از تکیه صرف بر گاز و برق کاست.
راهکار حل چالش توازن در زنجیره صنعت فولاد
افزایش بی‌رویه صدور پروانه‌های تولید فولاد بدون در نظر گرفتن ظرفیت‌های موجود و نیاز بازار، به عدم توازن در زنجیره فولاد منجر شده است. این آشفتگی در برنامه‌ریزی، صنعت فولاد را با چالش‌های جدی مواجه ساخته است.
- بازنگری و اجرای طرح جامع فولاد: با بررسی دقیق ظرفیت‌های موجود، نیاز بازار و پیش‌بینی آینده صنعت فولاد، می‌توان طرحی جامع و کارآمد را تدوین و اجرا کرد.
- ساماندهی صدور پروانه‌های تولید: صدور پروانه‌های تولید باید براساس نیاز بازار و ظرفیت‌های موجود صورت گیرد تا از ایجاد عدم توازن در زنجیره فولاد جلوگیری شود.
- حمایت از واحدهای تولیدی موجود: به‌جای افزایش بی‌رویه واحدهای تولیدی، باید از واحدهای موجود حمایت کرد و زمینه را برای افزایش بهره‌وری و رقابت‌پذیری آنها فراهم کرد.
بوروکراسی و نرخ‌گذاری دستوری + راه‌حل
بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌های متعدد دولتی و نرخ‌گذاری دستوری و محدودیت‌های صادراتی، توان رقابت صادرکنندگان ایرانی را در بازارهای جهانی کاهش داده است.
- کاهش مداخلات دولتی: کاهش بوروکراسی و محدودیت‌های صادراتی، زمینه را برای افزایش صادرات و رقابت در بازارهای جهانی فراهم می‌کند.
- شفاف‌سازی قوانین و مقررات: شفافیت در قوانین و مقررات مربوط به صادرات، به کاهش ریسک و افزایش اعتماد صادرکنندگان کمک می‌کند.
- حمایت از صادرکنندگان: ارائه تسهیلات و حمایت‌های لازم به صادرکنندگان، می‌تواند به افزایش رقابت‌پذیری آنها در بازارهای جهانی کمک کند.
راه‌حل‌های تکمیل زنجیره ارزش
تکمیل زنجیره ارزش در صنعت فولاد، از استخراج سنگ آهن تا تولید محصول، نقش مهمی در افزایش ارزش افزوده و کاهش وابستگی به واردات دارد.
- سرمایه‌گذاری در اکتشاف و استخراج معادن: افزایش سرمایه‌گذاری در اکتشاف و استخراج معادن سنگ آهن، می‌تواند به تامین مواد اولیه مورد نیاز صنعت فولاد کمک کند.
- احداث واحدهای فرآوری مواد معدنی: با احداث واحدهای فرآوری مانند کنسانتره و گندله‌سازی، می‌توان ارزش افزوده مواد معدنی را افزایش داد.
- توسعه واحدهای تولید فولاد آلیاژی: تولید فولاد آلیاژی با ارزش افزوده بالا، می‌تواند به تنوع‌بخشی به محصولات فولادی و افزایش درآمدهای صادراتی کمک کند.
حل مسئله زیرساخت‌های ناکافی
کمبود زیرساخت‌های ضروری مانند آب، برق، گاز، جاده و ریل، مانعی بر سر راه توسعه صنعت فولاد است.
- سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌ها: سرمایه‌گذاری دولت و بخش خصوصی در توسعه زیرساخت‌های آب، برق، گاز، جاده و ریل، ضروری است.
- استفاده از فناوری‌های مدرن در تامین آب: استفاده از روش‌هایی مانند شیرین‌سازی آب دریا و بازیافت آب، می‌تواند به حل مشکل کمبود آب در مناطق کویری کمک کند.
- بهینه‌سازی مصرف آب در صنعت فولاد: با به‌کارگیری فناوری‌های جدیدو مدیریت مناسب مصرف آب، می‌توان مصرف آب را در صنعت فولاد کاهش داد.
توسعه منابع انسانی
آموزش و توسعه مهارت‌های نیروی انسانی، سرمایه‌گذاری برای آینده صنعت فولاد است.
- سرمایه‌گذاری در آموزش و توسعه مهارت‌های نیروی انسانی: برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی و ارتقای سطح مهارت‌های کارکنان، ضروری است.
- همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی: همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در زمینه تحقیق و توسعه فناوری‌های نوین در صنعت فولاد، می‌تواند به افزایش بهره‌وری و رقابت‌پذیری این صنعت کمک کند.
- جذب و نگهداری نیروهای متخصص: ایجاد شرایط مناسب کاری و ارائه مزایای رقابتی، می‌تواند به جذب و نگهداری نیروهای متخصص در صنعت فولاد کمک کند.
با اجرای راه‌کارهای مناسب و رفع چالش‌های موجود، می‌توان آینده‌ای روشن را برای صنعت فولاد ایران رقم زد و این صنعت را به موتوری قدرتمند برای رشد و توسعه اقتصادی کشور تبدیل کرد.
منبع
