ورق آجدار چیست؟ بررسی صفر تا صد آن

ورق آجدار، به نام‌های ورق شطرنجی یا ورق کف‌سازی نیز شناخته می‌شود. نوعی ورق فلزی است که معمولاً به شکل بادامی، لوزی، قطره‌ای، عدسی یا دایره‌ای هستند، اصطکاک را کاهش می‌دهند. فرآیند تولید ورق آجدار با نورد گرم آغاز می‌شود. در این روش، شمش‌های فلزی از میان غلتک‌های مخصوص عبور می‌کنند. این عمل باعث کاهش ضخامت و شکل‌دهی ورق می‌شود. سپس، آج‌ها روی سطح ورق ایجاد می‌گردند. یک سمت ورق دارای این برجستگی‌ها است، در حالی که سمت دیگر صاف باقی می‌ماند.

این برجستگی‌ها، علاوه‌بر کاهش اصطکاک، استحکام مکانیکی ورق را نیز افزایش می‌دهند. ورق آجدار، معمولاً سطحی براق و انعطاف‌پذیری بالایی دارد. ورق گالوانیزه آجدار، نوعی از این ورق است که با پوشش گالوانیزه، مقاومت بیشتری در برابر خوردگی پیدا می‌کند. در ادامه، به بررسی این نوع ورق‌ها می‌پردازیم. با میهن فولاد همراه باشید.

روش تولید ورق آجدار

این فرآیند، با انتخاب مواد اولیه مناسب آغاز می‌شود. شمش‌های فولادی، که معمولاً از نوع تختال هستند، به عنوان ماده اولیه استفاده می‌شوند. در مرحله اول، شمش‌ها در کوره‌های پیش گرم، حرارت داده می‌شوند. این حرارت‌دهی، دمای شمش‌ها را به حد مطلوب می‌رساند. دمای مناسب، برای انجام مراحل بعدی نورد ضروری است. پس از رسیدن به دمای مورد نظر، شمش‌ها از قفسه‌های پوسته‌زدایی عبور می‌کنند. این مرحله، برای حذف پوسته‌های سطحی و آماده‌سازی شمش برای نورد انجام می‌شود.

سپس، شمش‌ها توسط غلتک‌های مخصوص نورد می‌شوند. این غلتک‌ها، ضخامت شمش‌ها را کاهش و طول آن‌ها را افزایش می‌دهند. در مرحله آخر، عملیات آج‌زنی انجام می‌شود. در این مرحله، الگوهای برجسته روی سطح ورق ایجاد می‌شوند. این الگوها، که به شکل‌های مختلفی مانند بادامی، لوزی یا دایره‌ای هستند، اصطکاک را کاهش می‌دهند.

جنس و مشخصات متالورژیکی غلتک‌ها، باید با دقت انتخاب شوند. پس از آج‌زنی، ورق آجدار با ضخامت‌های مختلف، معمولاً بین 1.5 تا 10 میلی‌متر، تولید می‌شود. این ورق‌ها، به صورت کلاف یا ورق‌های برش خورده، بسته‌بندی و عرضه می‌شوند. ابعاد استاندارد ورق‌های آجدار، معمولاً 1 در 2، 1.5 در 6 و 2 در 6 متر است. جنس این ورق‌ها، اغلب از فولاد ST37 است.

انواع ورق آجدار یا شطرنجی

انواع ورق آجدار شامل:

ورق آجدار آلومینیومی

ورق آلومینیومی آجدار، از آلومینیوم تولید می‌شود و مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد. به دو صورت رنگی و بدون رنگ عرضه می‌شود. عملیات فرمینگ مختلفی مانند کرکره، ذوزنقه و شادولاین روی آن قابل اجرا است و به صورت شیت و رول بسته‌بندی می‌شود.

ورق آهنی آجدار

ورق آهنی آجدار، از ورق‌های آهنی با گریدهای St37، St44 و St52 تولید می‌شود. این ورق‌ها، استحکام و دوام بالایی دارند.

ورق گالوانیزه آجدار

ورق گالوانیزه آجدار، با پوشش گالوانیزه، مقاومت بیشتری در برابر زنگ‌زدگی پیدا می‌کند. برای محیط‌های مرطوب و خورنده مانند سقف شیروانی‌ها و کف کشتی‌ها مناسب است.

ورق آجدار استیل

ورق استیل آجدار، از استیل 304 تولید می‌شود. مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی، از ویژگی‌های آن بوده و همچنین، مناسب برای محیط‌های خورنده و مرطوب است.

ورق فابریک آجدار

ورق فابریک آجدار، یک لایه آج به ورق اصلی افزوده می‌شود. لایه زیرین ورق، کاملاً صاف و صیقلی است و وزن بالاتری نسبت به نوع پرسی دارد. برای مکان‌های با فشار و رفت و آمد زیاد مناسب است.

ورق پرسی آجدار

ورق پرسی آجدار، از ورق ساده‌ای تولید می‌شود که با پرس‌کاری، الگوهای برجسته روی آن ایجاد می‌شود. لایه زیرین ورق، دارای خلل و فرج است که در طول زمان و در اثر فشار ممکن است تغییر فرم دهد. این ورق، برای مکان‌های با فشار و رفت و آمد کم مناسب است.

مزایا و معایب ورق شطرنجی

مزایا و معایب ورق آجدار به شرح زیر است:

مزایا

1. افزایش ایمنی: الگوهای برجسته روی سطح ورق، باعث افزایش اصطکاک می‌شوند که این موضوع خطر لغزش را کاهش می‌دهد. به همین دلیل، ورق آجدار در کف‌سازی، پله‌ها و سطوح شیب‌دار استفاده می‌شود.
2. مقاومت بالا: مقاومت مکانیکی بالایی دارد. این مقاومت، ورق را در برابر ضربه، فشار و سایش مقاوم می‌سازد.
3. زیبایی ظاهری: آج‌های آن، به ورق آجدار ظاهری زیبا و صنعتی می‌دهند.
4. جوش‌پذیری مناسب: ورق‌های آجدار اغلب از فولاد ساخته می‌شوند، به همین دلیل قابلیت جوشکاری مناسبی دارند.
5. انعطاف پذیری: به راحتی خم می‌شوند و شکل می‌گیرند. 
6. سطح شفاف و روشن: به‌خاطر فرآیند تولید، سطحی شفاف و روشن دارند.

معایب

1. تمیز کردن دشوار: آج‌های آن، تمیز کردن سطح ورق را دشوار می‌کنند. گرد و غبار و آلودگی‌ها، در بین برجستگی‌ها جمع می‌شوند.
2. هزینه بالاتر: تولید ورق آجدار، نسبت به ورق ساده، هزینه بیشتری دارد. این هزینه، به دلیل فرآیند آج‌زنی و مواد اولیه مورد استفاده است.
3. وزن بیشتر: ورق آجدار، به دلیل ساختار برجسته، وزن بیشتری نسبت به ورق ساده دارد.
4. تغییر فرم در نوع پرسی: ورق‌های آجدار پرسی، در صورت اعمال فشار زیاد، ممکن است تغییر فرم دهند. این تغییر فرم، می‌تواند از خاصیت اصطکاک ورق بکاهد.

کاربردهای ورق‌های آجدار

این ورق‌ها کاربردهای مختلفی دارند و طیف گسترده‌ای را در بر می‌گیرند. برای مثال:

1. در کف کارخانه‌ها، انبارها و فضاهای صنعتی 
2. در ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی
3. برای ساخت حفاظ‌های ایمنی و نرده‌های مقاوم در برابر ضربه و فشار 
4. پله‌های اضطراری
5. جداسازی و دانه‌بندی در خطوط تولید مواد غذایی
6. کف کامیون و وانت بارها
7. در ساخت وسایل نقلیه سنگین و یدک‌کش‌ها، به عنوان پوشش کف و بدنه
8. پله‌های برقی
9. در ساخت پل‌های عابر پیاده و پل‌های صنعتی
10. ساخت ایستگاه‌های اتوبوس، به عنوان کف‌پوش و پوشش دیوارها
11. در طراحی داخلی و خارجی ساختمان‌ها
12. سقف و دیواره‌های آسانسور
13. کف زمین‌های در حال ساخت و ساز
14. حفاظ‌های ساختمان‌ها و مناطق مختلف
15. کاربرد در ساخت قطعات لوازم خانگی

وزن ورق کف‌سازی

برخلاف تصور برخی، آج‌های موجود روی ورق، وزن آن را تغییر نمی‌دهند. در واقع، فرآیند آج‌زنی، تغییری در حجم کلی ورق ایجاد نمی‌کند. بنابراین، وزن ورق آجدار، تقریباً مشابه وزن ورق سیاه با همان ابعاد و ضخامت است.

عوامل اصلی تعیین کننده وزن ورق آجدار عبارتند از:

1. ضخامت: هر چه ضخامت ورق بیشتر باشد، وزن آن نیز افزایش می‌یابد.
2. ابعاد: طول و عرض ورق، به‌صورت مستقیم بر وزن آن تاثیر می‌گذارند.
3. جنس: جنس ورق (فولاد، آلومینیوم و غیره) و چگالی آن، در محاسبه وزن نقش دارند.

برای محاسبه وزن ورق آجدار، می‌توان از فرمول ساده‌ای استفاده کرد. با ضرب ضخامت، طول و عرض ورق در چگالی ماده، می‌توان وزن تقریبی آن را به دست آورد.

وزن ورق آجدار، در ضخامت‌های 1.5 تا 10 میلی‌متر و ابعاد استاندارد 1×2، 1.5×6 و 2×6 متر، متفاوت است. با توجه به نوع آج (شطرنجی، برجسته، کف‌سازی) و ابعاد ورق، وزن مخصوص آن تغییر می‌کند.

در پایان، ورق آجدار، با تنوع در جنس، ابعاد مختلف، به عنوان یک محصول فولادی کاربردی و چندمنظوره شناخته می‌شود. کف‌سازی صنعتی و طراحی داخلی مدرن، برخی از کاربردهای این محصول است. برای کسب اطلاعات بیشتر یا استعلام قیمت ورق، با کارشناسان ما تماس بگیریم.

سوالات متداول

1. ورق آجدار چه کاربردی دارد؟
   در کف‌سازی صنعتی، پله‌ها، و ساخت وسایل نقلیه برای افزایش ایمنی استفاده می‌شود.
2. آیا وزن ورق‌های آجدار با ورق ساده متفاوت است؟
   خیر، وزن ورق آجدار تقریباً مشابه ورق ساده با همان ابعاد است، زیرا آج‌ها حجم کلی ورق را تغییر نمی‌دهند.
3. تفاوت ورق فابریک و پرسی آجدار چیست؟
   ورق فابریک دارای آج‌هایی است که به ورق اصلی اضافه شده‌اند، در حالی که ورق پرسی آج‌ها از طریق فشار و سنبه‌زنی روی ورق ساده ایجاد می‌شوند.