بازار فولاد در مهرماه سال ۱۴۰۴، نوسانات مختلفی را طی کرد. درحالیکه بازارهای جهانی فولاد تحت تاثیر رکود تقاضا، عرضه مازاد و چشمانداز محتاطانه اقتصادی، ثباتی نسبی اما همچنان با سکوت را تجربه میکردند، بازار داخلی ایران با یک پدیده کاملا متفاوت روبهرو بود: تاثیر ویرانگر نوسانات نرخ ارز بر رکود تقاضا. افزایش شدید نرخ ارز آزاد، علیرغم ضعف شدید تقاضای مؤثر، بهای محصولات فولادی را در داخل کشور با رشدی اجباری مواجه ساخت.
۱. بازارهای جهانی
بورسهای جهانی فولاد در مهر ۱۴۰۴، عمدتا تحت سلطه فاکتورهایی چون کاهش قیمت مواد اولیه و هجوم کالای چینی قرار داشتند.
وضعیت مواد اولیه
|
محصول
|
هفته اول مهر(دلار/تن)
|
نیمه مهر (دلار/تن)
|
تغییرات
|
منطقه قیمتگذاری
|
|
سنگآهن (عیار 62%)
|
104 تا 106
|
104 تا 106
|
+2 دلار (بازگشت)
|
CFR بنادر چین
|
|
قراضه (سنگین کلاس 2)
|
293 تا 284
|
–
|
+9 دلار
|
FOB ژاپن
|
|
قراضه
|
–
|
351
|
+6 دلار
|
CFR ترکیه
|
|
نفت اوپک (بشکه)
|
67 تا 70
|
66.26
|
تقریباً ثابت/افت
|
–
|
- سنگآهن: در هفته اول مهر، قیمت سنگآهن عیار ۶۲ درصد از حدود ۱۰۶ دلار به ۱۰۴ دلار در هر تن CFR بنادر چین کاهش یافت که نتیجه بنبست در مذاکرات قرارداد چین با تولیدکنندگان استرالیایی بود. بااینحال، در نیمه ماه، این روند نزولی متوقف شده و قیمت با ۲ دلار افزایش به نزدیکی ۱۰۶ دلار بازگشت.
- قراضه: قیمت قراضه در هفتههای میانی ماه رشد قابلتوجهی را تجربه کرد. قراضه سنگین کلاس ۲ ژاپن از ۲۸۴ دلار به ۲۹۳ دلار FOB و قراضه CFR ترکیه با ۶ دلار افزایش به ۳۵۱ دلار رسید. این افزایش قیمت قراضه، بهعنوان یک ماده اولیه جایگزین، میتواند سیگنالی از تقاضای نسبتاً قوی در برخی بازارهای تولید فولاد (مانند ترکیه) باشد.
- نفت: قیمت نفت، که همواره شاخصی از چشمانداز کلی اقتصادی است، با رسیدن به حدود ۶۷ تا ۶۶.۲۶ دلار در هر بشکه، چشمانداز رشد قوی نداشت و بازارها را همچنان محتاط نگه داشت.
۱.۲. محصولات نیمهساخته (شمش، بیلت و اسلب)
شمش، نبض بازار فولاد خام است. در این ماه، بازار شمش در مقیاس جهانی، ثباتی نسبی را با نوساناتی جزئی تجربه کرد.
|
محصول
|
هفته اول (دلار/تن)
|
نیمه ماه (دلار/تن)
|
تغییرات
|
منطقه قیمتگذاری
|
|
بیلت صادراتی (فوب دریای سیاه)
|
434-435
|
434-435
|
ثابت
|
FOB دریای سیاه
|
|
بیلت داخلی چین
|
417
|
–
|
ثابت
|
درب کارخانه چین
|
|
اسلب
|
420
|
420
|
ثابت
|
FOB دریای سیاه
|
|
شمش صادراتی ایران
|
–
|
کاهش 3 دلار
|
کاهش 3 دلار
|
CFR تایلند (450 دلار)
|
|
شمش صادراتی روسیه
|
–
|
460
|
کاهش 15 دلار
|
FOB دریای سیاه
|
- بیلت و اسلب دریای سیاه: قیمت بیلت و اسلب صادراتی فوب دریای سیاه در طول این ماه کاملا ثابت ماند (بهترتیب حدود ۴۳۵ دلار و ۴۲۰ دلار).
- کاهش صادراتی ایران و روسیه: در بازار صادراتی، شمش ایران و روسیه با کاهش قیمت روبهرو شدند. شمش روسیه ۱۵ دلار افت کرد و شمش صادراتی ایران نیز کاهش ۳ دلاری را ثبت کرد. این کاهشها تحت تأثیر بازار محتاط و کمتحرک آسیا و همچنین هجوم کالای چینی به بازارهای جهانی قرار داشت.
محصولات تخت و طویل صادراتی
وضعیت محصولات تخت و طویل صادراتی به شرح زیر بوده است:
محصولات تخت (ورق)
بازار ورق گرم صادراتی در هفتههای ابتدایی مهر با کاهش قیمت روبهرو شد، اما در ادامه تثبیت شد.
|
محصول
|
هفته اول (دلار/تن)
|
نیمه ماه (دلار/تن)
|
تغییرات
|
منطقه قیمتگذاری
|
|
ورق گرم صادراتی (دریای سیاه)
|
485 تا 475
|
–
|
10 دلار افت
|
FOB دریای سیاه
|
|
ورق گرم صادراتی (چین)
|
475 تا 470
|
470
|
5 دلار افت تا ثابت
|
FOB چین
|
|
ورق گرم وارداتی (جنوب شرق آسیا)
|
505 تا 500
|
500 تا 503
|
2 دلار افت تا دلار رشد
|
CFR جنوب شرق آسیا
|
|
ورق گرم داخلی اروپا
|
570 یورو
|
570 یورو
|
ثابت
|
درب کارخانه
|
|
ورق گرم ترکیه (از روسیه)
|
505
|
505
|
ثابت
|
CFR
|
مقاطع طویل (میلگرد)
بازار میلگرد ترکیه، بهعنوان یکی از شاخصهای مهم، افزایش قیمتی را در این ماه تجربه کرد.
|
محصول
|
هفته اول (دلار/تن)
|
نیمه ماه (دلار/تن)
|
تغییرات
|
منطقه قیمتگذاری
|
|
میلگرد صادراتی (ترکیه)
|
535
|
542
|
7 دلار رشد
|
FOB ترکیه
|
|
میلگرد داخلی ترکیه
|
–
|
550
|
8 دلار رشد
|
درب کارخانه
|
|
میلگرد داخلی اروپا
|
585 ، 610 ، 585
|
605
|
نوسان
|
درب کارخانه
|
|
میلگرد صادراتی (چین)
|
470 تا 466
|
–
|
4 دلار افت
|
FOB چین
|
- ورق: کاهش ۱۰ دلاری ورق گرم دریای سیاه و ۵ دلاری ورق گرم چین در ابتدای ماه، نتیجه فشار عرضه و ضعف تقاضای جهانی بود. بااینحال، در هفتههای بعد قیمتها در چین و اروپا تثبیت شد و در جنوب شرق آسیا حتی رشد جزئی را تجربه کرد.
- میلگرد: میلگرد صادراتی و داخلی ترکیه به ترتیب ۷ و ۸ دلار افزایش قیمت را تجربه کردند. این رشد میتواند ناشی از تقاضای فصلی یا کاهش عرضه در منطقه باشد. در مقابل، میلگرد چین با ۴ دلار افت، کاهش بیشتری را در بازار جهانی ثبت کرد.
۲. بازار داخلی ایران
بازار داخلی فولاد ایران در مهر ۱۴۰۴ شاهد پدیدهای پارادوکسیکال افزایش قیمت علیرغم رکود شدید تقاضا بود. موتور محرکه این افزایش، نه تقاضای موثر، بلکه نوسان و افزایش لحظهای نرخ ارز آزاد بود.
مقاطع طویل در ایران، میلگرد و تیرآهن
نوسان نرخ ارز و کاهش شدید عرضه در بورس کالا، بازار مقاطع طویل را به هم ریخت.
- میلگرد: بازار میلگرد با نوسان شدید نرخ ارز همراه شد. در ابتدای ماه، مصوبه وزارت صمت مبنی بر تعیین سقف قیمت میلگرد به ۳۱۸۰۰ تومان (قیمت پایه) اعلام شد که پیشبینی رقابت شدید در بورس را به همراه داشت. نوسان ارزی، روند نزولی قیمت تیرآهن در بورس را متوقف کرد و قیمتها را به سمت بالا کشاند.
- سیاستهای دولتی: تمرکز بیشتر دولت و دستوریتر شدن اقتصاد، همراه با نگرانی از محدودیت بودجه عمرانی و سرمایهگذاری، بر فضای روانی بازار سایه افکنده بود. اجرای مصوبه قیمتی سقف، اگرچه با هدف ثبات بود، اما به دلیل اختلاف با قیمتهای بازار آزاد و تأثیر ارز، التهاب بازار را از بین نبرد.
۲.۲. محصولات تخت در ایران، ورق گرم، سرد و ورق اکسین
بازار محصولات تخت در بازار داخلی ایران نیز از نوسانات ارزی مصون نماند و شاهد افزایش قیمت بود.
|
محصول
|
قیمت هفته اول (ریال/رول 2mm)
|
قیمت نیمه ماه (ریال/رول 2mm)
|
تغییرات
|
منطقه قیمتگذاری
|
|
ورق گرم مبارکه
|
478,000 تا 482,000
|
490,000 تا 520,000
|
رشد نسبتا بالا
|
درب کارخانه
|
- ورق گرم مبارکه: قیمت ورق ۲ میلیمتر رول مبارکه از ۴۷۸ هزار ریال در ابتدای هفته ۴۰ به ۵۲۰ هزار ریال در نیمه ماه رسید. این افزایش قیمت، بهوضوح نتیجه بالا رفتن نرخ ارز بود و علیرغم رکود تقاضا رخ داد.
- ورق اکسین: تقاضای ورق اکسین (ورقهای با ضخامت بالا) ضعیف بود، هرچند تحلیلگران معتقد بودند قیمت به کف خود رسیده است. نکته پراهمیت، محدودیت عرضه شدید سایز ۱۰ میلیمتر بود که خود عاملی برای حفظ قیمتها محسوب میشد.
- ورق سرد: کمبود سایزهای نازک، به همراه افزایش تقاضای جزئی و جهش نرخ ارز، قیمت ورق سرد را در بازار داخلی بالا برد.
۳. تحلیل کلان و چشمانداز
بهصورت کلی، بازار به شکل زیر خواهد بود:
تاثیرگذاری چین
نقش چین، هم در بخش مواد اولیه و هم در بخش محصولات، پررنگ باقی ماند.
- واردات رکوردشکن: رکورد سالانه واردات سنگآهن، مس و زغالسنگ چین در مهر (سپتامبر) خود نشاندهنده فعالیت بالای کارخانجات فولاد چین است.
- رشد صادرات: رشد بالای صادرات فولاد چین در ۹ ماهه نخست سال، فشار عرضه را بر بازارهای جهانی افزایش داده است، که این مسئله به کاهش قیمت شمش صادراتی ایران و روسیه انجامید.
- نشانههای ضعف در چین: بااینحال، اخباری مبنی بر سرازیری بازار بیلت چین و چشمانداز کوتاهمدت محتاطانه برای محصولات فولادی چین، زنگ خطری برای آینده نزدیک به صدا درآورد.
چالشهای داخلی و کلان اقتصادی
بازار فولاد ایران بیش از آنکه از مشکلات درونصنعتی رنج ببرد، قربانی مسائل اقتصاد کلان است.
- نوسان ارز: مهمترین محرک قیمتها، نوسان نرخ ارز آزاد بوده است. تا زمانی که ثبات پولی در کشور برقرار نشود، تلاش برای کنترل دستوری قیمتها بینتیجه خواهد بود و تنها به افزایش جذابیت صادرات غیررسمی (به دلیل اختلاف قیمت پایه بورس با قیمتهای جهانی) منجر میشود.
- رکود تقاضا: محدودیتهای بیشتر بودجه عمرانی و کاهش سرمایهگذاری در بخش مسکن، تقاضای واقعی را در سطح پایینی نگه داشته است. این رکود، بهینهسازی تولید و سرمایهگذاری بلندمدت در بخش فولاد را با چالش مواجه میسازد.
- عرضه محصولات مهم: رکورد تاریخی فولاد مبارکه در سال ۱۴۰۳ و عرضه صادراتی ورق گرم، نویدبخش بود، اما محدودیت عرضه سایزهای کلیدی (مانند ورق ۱۰ میلیمتر اکسین یا سایزهای نازک ورق سرد) همچنان بر بازار سایه افکنده است.
چشمانداز آینده
با توجه به دادههای مهرماه، میتوان چشمانداز کوتاهمدت را در موارد زیر خلاصه کرد:
- بازارهای جهانی: احتمالا ثبات نسبی با گرایش به کاهش قیمت (به دلیل هجوم کالای چینی و احتمال کاهش بیشتر سنگآهن) ادامه یابد، مگر آنکه محرکهای اقتصادی بزرگی (مانند بسته حمایتی جدید یا تحرک صنعتی در اروپا و آمریکا) پدیدار شوند.
- بازار داخلی: تا زمانی که نرخ ارز آزاد مهار نشده و تقاضای ساختمانی و عمرانی به حرکت در نیاید، قیمتها در یک بازی بین نرخ ارز و دستورات دولتی، متلاطم باقی خواهند ماند. تولیدکنندگان داخلی، بهخصوص در بخش محصولات تخت (ورق گرم، ورق سرد، ورق اکسین)، باید استراتژیهای جدیدی را برای مدیریت ریسک ارزی و تولید هوشمندانه (با تمرکز بر سایزهای با محدودیت عرضه) اتخاذ کنند.
در پایان، بازار فولاد ایران، با ظرفیتهای عظیم تولید (مانند رکورد فولاد مبارکه) که تحتالشعاع نوسانات ارزی، از حرکت مستقیم بازمانده و مجبور به حرکت در جهت بادهای دستوری است. تنها رهایی از این تلاطم، با ثبات کلان اقتصادی و بازگشت تقاضای مؤثر ساختاری میسر خواهد بود.
منبع1: ifnaa
منبع2
منبع3
