انواع آهن آلات ساختمانی + کاربردهای هر کدام

فعالیت در صنعت ساخت‌وساز بدون وجود مصالح و آهن آلات ساختمانی (Construction Ironworks)، غیرممکن است. این آهن آلات در اشکال و ابعاد مختلف تولید و عرضه می‌شوند. هر یک، بسته به نوع کاربرد و ویژگی‌هایی که ارائه می‌دهند، در بخشی از پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرند. خواص گوناگون و متفاوتی که دارند باعث شده تا به راحتی نتوان برای هر مورد جایگزین انتخاب کرد. این موضوع روی قیمت آهن آلات ساختمانی تاثیرگذار است. همچنین، تقسیم‌بندی آنها بر اساس فاکتورهایی مثل متریال، شکل، ابعاد و… انجام می‌شود. در ادامه این مقاله، به بررسی انواع این آهن آلات خواهیم پرداخت. با میهن فولاد همراه باشید.

پروفیل‌های ساختمانی

به دسته‌ای از آهن آلات ساختمانی که در طول، شکل سطح مقطع ثابتی دارند، پروفیل ساختمانی (profile) می‌گویند. این مفهوم در واقع به شکل ظاهری اشاره دارد. پروفیل دارای دو دسته کلی است:

پروفیل‌های ساختمانی باز

به پروفیل‌هایی که سطح مقطع آنها به شکل هندسی باز باشد، پروفیل ساختمانی باز می‌گویند. برخی از این دسته از پروفیل‌ها شامل ناودانی، نبشی، تیرآهن، سی پرلین، پروفیل Z و… است.

پروفیل‌های ساختمانی بسته

اگر سطح مقطع پروفیل، به شکل هندسه بسته مانند مستطیل، دایره یا مربع باشد، به آن پروفیل بسته می‌گویند. برخی از انواع این پروفیل‌ها می‌توان به لوله مانند لوله مبلی، لوله داربستی، قوطی، ستونی ساختمانی اشاره کرد.

قوطی

قوطی یک مدل پروفیل دومنظوره ساختمانی صنعتی محسوب می‌شود. سطح مقطع آن مربع یا مستطیل است. از کاربردهای این نوع پروفیل می‌توان ساخت درب و پنجره، قفسه‌های فلزی، خودروسازی و… را نام برد.

فولادهای ساختمانی

فولادهای ساختمانی نوع دیگری از آهن آلات ساختمانی هستند. این محصولات به‌صورت ورق، مفتولی برای مثال توری یا سیم تولید و عرضه می‌شوند. آنها برخلاف پروفیل‌ها، سطح مقطع مشخصی ندارند.

میلگرد

میلگردها (Rebar)، به‌صورت کلی براساس ظاهر و ابعاد شامل میلگرد آجدار، میلگرد ساده و میلگرد کلاف هستند. میلگردها در توسعه مقاومت کششی بتن نقش زیادی ایفا می‌کنند. آنها از متریال فولاد تولید می‌شوند؛ به دلیل اینکه طول فولاد در شرایط دمایی بالا افزایش پیدا کند. میلگرد براساس متریال نیز به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:

میلگرد فولاد ضد زنگ
میلگرد با روکش اپوکسی
میلگرد گالوانیزه
میلگرد فولاد کربنی

میلگرد آجدار

میلگرد آجدار (Deformed steel rebar)، نوعی از میلگرد است که دارای آج بوده و اغلب به شکل ، دوکی‌شکل، مارپیچ، یکنواخت و یا مرکب هستند. این میلگرد از آهن آلات ساختمانی، در برابر نیروهای کششی و برشی در بتن آرمه مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهد. همان‌طور که می‌دانید، مهم‌ترین کاربرد میلگرد در ساخت فونداسیون بوده و در تقویت بتن بسیار موثر است. از این نوع میلگرد سایر مدل‌ها مانند میلگرد خاموت، زیگزاگ، عصایی، سنجاقی، رکابی و… تولید و عرضه می‌شود.

میلگرد ساده

به میلگردی که با استاندارد A1 تولید شود، میلگرد ساده می‌گویند. از آن در تولید محصولاتی مانند میز و صندلی استفاده می‌شود. به دلیل اینکه جوشکاری و خمکاری آن بسیار راحت و مناسب است.

تیرآهن

تیرآهن یا IPE، I-Beam و INP، نوع دیگری از آهن آلات ساختمانی است. سطح مقطعی به شکل H و I دارند و در واقع، حکم اسکلت اصلی ساختمان را دارد. درجه کیفیت مختلفی از تیرآهن وجود دارد که یکی از بهترین تیرآهن‌ها، تیرآهن ذوبی است. این محصول، در کارخانه ذوب آهن اصفهان تولید می‌شود. البته انواع دیگری مانند تیرآهن ماهان، تیرآهن فایکو و تیرآهن ناب تبریز نیز موجود است.

ناودانی

ناودانی (U-Channel) یا (Channel Section) یکی از پرکاربردترین پروفیل‌های باز از آهن آلات ساختمانی محسوب می‌شود. در دو مدل ساده و مشبک با متریال‌هایی مانند فولاد ضد زنگ، گالوانیزه و آلومینیوم تولید می‌شوند. بیشتر حکم پشتیبان سازه‌ای یا تقویت را برعهده دارد. از کاربردهای آن می‌توان تولید قاب‌های مورد نیاز در صنعت ساختمان‌سازی و اسکلت ساختمان نام برد. ناودانی شکفته مشهد نیز از بهترین ناودانی‌ها است.

سیم مفتول

سیم مفتول (Steel wire rod)، جزو محصولات آهن آلات ساختمانی است. در کارگاه‌های تولیدی محصولات مفتولی به عنوان مواد اولیه خام محسوب می‌شود. در مواردی مانند ساخت فونداسیون و آرماتوربندی کاربرد دارد.

نبشی

نبشی آهن یا نبشی فولادی (Steel angle bar) یا (L Profile)، جزو پروفیل‌های باز در آهن آلات ساختمانی محسوب می‌شود. برای اتصال تیرآهن به ستون محصول مناسبی بوده و دو مدل نبشی بال مساوی

. نبشی بال نامساوی را شامل می‌شود. تقویت اسکلت، قاب سازی، وال پست و یا نبشی‌کشی از موارد مورد استفاده از نبشی است. مانند ناودانی نقش مکمل را در ساخت‌ساز ایفا می‌کند. نبشی ناب تبریز، نبشی اسپیرال، نبشی فولاد منظومه، نبشی شکفته مشهد، و نبشی آریان فولاد به‌عنوان بهترین نبشی‌ها شناخته می‌شوند.

ستونی ساختمانی

به قوطی آهن در ابعاد و ضخامت های بالاتر، ستونی ساختمانی گفته می‌شود و در اسکلت فلزی کاربرد دارد.

آهن آلات ساختمانی

رابیتس گالوانیزه

از کاربردهای رابیتس گالوانیزه (Rib Lath) می‌توان به ساخت قطعات پیش ساخته گچی و دکوراسیون ساختمانی و پلاستر اشاره کرد. رابیتس‌ها معمولا با طول 2.4، عرض 0.6 متر و ضخامت 0.45 میلی‌متر و همچنین

با وزن متغیر 300 الی 1400 گرم تولید و عرضه می‌شوند.

لوله داربستی

لوله داربستی نیز مانند ناودانی و نبشی، در کاربردهای مکمل برای مثال در ارتفاع و یا ساخت پشتیبان‌های موقت استفاده می‌شود.

لوله گالوانیزه تست آب

از لوله گالوانیزه تست آب در موارد تاسیساتی و آبرسانی استفاده می‌شود.

لوله آب

لوله‌های آب با قطرهای متفاوتی تولید و عرضه می‌شوند. وظیفه این لوله‌ها همانطور که از نام آن پیداست، انتقال آب در ساختمان است. جزو پرکاربردترین لوله‌ها هستند و امروزه لوله‌های غیرفلزی نیز استفاده می‌شود.

لوله گازرسانی

لوله گازرسانی از دیگر آهن آلات ساختمانی بوده و با استانداردهای خاص تاسیسات گازرسانی تولید می‌شود. معمولا با قطر کم (حدود ۲ اینچ و کمتر) عرضه شده و در مواردی مانند لوله گازرسانی روکار و لوله گازرسانی توکار در صنعت ساختمان کاربرد دارد.

ورق‌های فولادی

ورق‌های فولادی (Steel Sheets) شامل ورق روغنی (Cold rolled steel plate)، ورق گالوانیزه و ورق رنگی، ورق سیاه یا ورق نورد گرم (Hot rolled steel plate) است. کاربردهای آنها شامل، ساخت تجهیزات ساختمانی، فونداسیون، مراحل نازک‌کاری ساختمان و… می‌شود.

ورق سیاه

این مدل ورق‌های سیاه دارای ظاهری تیره و کدر هستند، به دلیل اینکه از طریق فرآیند نورد گرم تولید می‌شوند. در مواردی که ظاهر اهمیتی ندارد مانند تجهیزات کشاورزی، ساخت تانکر و ساخت دیگر پروفیل‌ها، کاربرد دارد.

ورق آجدار

فرآیند تولید ورق آجدار به این صورت است که از بین غلطک‌هایی که روی آن‌ها فرورفتگی‌ها و برآمدگی‌های خاصی وجود دارد، عبور می‌کند. از این‌رو از حالت ساده به آجدار تغییر شکل می‌دهند. ماشین‌آلات سنگین، ساخت خودروها یا پله‌های صنعتی از کاربردهای آن است.

ورق روغنی

ورق‌های روغنی با ضخامت کم، 0.3 تا 3 میلی‌متر و اغلب عرض 1000 و 1250 میلی‌متر تولید و عرضه می‌شوند. این ورق‌ها ظاهر براقی دارند و در مواردی مانند قطعات خودرو، ساخت یخچال، اجاق گاز و… به‌کار می‌روند.

ورق گالوانیزه

بعد از فرآیند تولید ورق گالوانیزه، روی آن عملیات اسید‌شویی انجام می‌شود. به این صورت که مواد شیمیایی خاصی روی آن پاشیده شده تا خواص آنها مانند مقاومت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی توسعه یابد. همچنین با این کار، سطح آنها براق نیز می‌شود.

شمش

شمش به عنوان یک محصول پایه برای تولید آهن آلات ساختمانی دیگر است. با متریالی از فولاد و سطح مقطع کمتر از 230 سانتی متر مربع تولید می‌شود. مقاطعی مانند تیرآهن، میلگرد و… از شمش یا بیلت ساخته می‌شوند.

به صورت کلی آهن آلات ساختمانی و صنعتی را می‌توان به شکل زیر دسته‌بندی کرد:

محصولات مورد استفاده در ساخت‌وساز	محصولات مورد استفاده در صنعت
نبشی	لوله آب
تیرآهن	انواع ورق
میلگرد آجدار	لوله صنعتی
پروفیل‌های ساختمانی	شمش
ناودانی	میلگرد ساده
قوطی	سیم مفتول
لوله آب	–

در پایان، انواع مختلفی از آهن آلات ساختمانی وجود دارد. هر کدام بر اساس ویژگی‌ها و خصوصیات منحصربه‌فرد خود، کاربردهای متنوعی پیدا کردند. در این مقاله سعی کردیم، شما را با انواع این آهن آلات و کاربردهای آنها آشنا کنیم. شما می‌توانید برای دریافت مشاوره تخصصی و یا استعلام قیمت با کارشناسان ما تماس بگیرید.

سوالات متداول

پروفیل‌های ساختمانی دارای چند نوع هستند؟
پروفیل‌های ساختمانی باز و بسته.
انواع آهن آلات ساختمانی شامل چه موارد است؟
پروفیل‌های ساختمانی، قوطی، فولادهای ساختمانی، میلگرد، تیرآهن، ناودانی، سیم مفتول، نبشی، ستونی ساختمانی، رابیتس گالوانیزه، لوله داربستی، لوله گالوانیزه تست آب، لوله گازرسانی، ورق‌های فولادی، شمش و… .
کاربرد انواع آهن آلات چیست؟
این آهن آلات اغلب در صنعت ساختمان و ساخت‌وساز و در مواردی مانند اسکلت‌بندی، آرماتوربندی و… کاربرد دارند.