فولاد SPK یا 1.2080چیست؟ بررسی کامل + کاربردها

فولاد spk در دسته فولادهای سردکار قرار دارد. خانواده SPK شامل سه نوع SPK، فولاد SPKNL و SPKR می‌شود. در ادامه این مقاله، قصد داریم به طور جامع، فولاد 1.2080 را بررسی و معرفی کنیم. با میهن فولاد همراه باشید.

فولاد SPK یا 1.2080 چیست؟

فولاد SPK، که نام دیگر آن در استاندارد DIN آلمان، X210Cr12 قرار دارد، از فولادهای محبوب صنعت آلیاژهاست. دلیل این موضوع، خواص فوق‌العاده آن است. از سختی و استحکام عالی تا چقرمگی نسبتا مناسب، از خصوصیات مهم این فولاد است. فولاد 2080 از نوع آلیاژ کرومی بوده و عناصر کربن، کروم با درصد بالایی در ترکیب شیمیایی خود داراست.

با ایجاد تغییراتی در ترکیب شیمیایی این فولاد نظیر اضافه کردن وانادیوم و تنگستن و تغییر مقدار کروم، می‌توان به فولادهای SPKR و SPKNL رسید. تفاوت در ترکیبات شیمیایی می‌تواند منجر به تفاوت قیمتی شود. برای مثال قیمت فولاد SPKR ممکن است با قیمت دو فولاد دیگر در خانواده SPK متفاوت باشد. همچنین، به صورت تسمه و میلگرد در بازار قابل تهیه است.

استانداردها و نام‌های دیگر فولاد SPK یا 1.2080

نام‌ها و استانداردهای دیگر این فولاد عبارتند از:

سایر نام های فولاد 1.2080
بهلر جدید	بریتانیا	آلمان	فرانسه	ایتالیا	روسیه	اسپانیا	سوئد	آمریکا	ژاپن	آساب
K110	BD2	X210Cr12	X160CrMoV12 , Z160CDV12	X155CrVMo 12 1 KU	Ch12F1	F5211,F520A ,x160CrMoV1	2310	D2	SKD11	UHB SR21

همچنین این فولاد به نام Special K نیز شناخته می‌شود.

کاربرد فولاد (1.2080) SPK در صنایع مختلف

فولاد 1.2080 به دلیل خواص و ویژگی‌های خاص خود، در صنایع مختلف کاربردهای گسترده‌ای دارد. برخی از این کاربردها شامل موارد زیر است:

قالب‌سازی

فولاد 1.2080 به دلیل سختی و مقاومت بالا، در ساخت قالب‌های شکل‌دهی برای تولید قطعات و قالب‌های پلاستیکی، فلزی و رزینی استفاده می‌شود.

صنایع ماشین‌سازی

به دلیل خاصیت مقاومت در برابر فشار و حرارت، فولاد 2080 در ساخت قالب‌های لوله و سنبه برای تولید قطعات فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

صنایع برش

این نوع فولاد، برای ساخت قیچی‌های مخصوص برش ورق‌ها به کار می‌رود.

صنعت سنگ

فولاد spk، در ساخت ابزارآلات مورد استفاده در صنایع پردازش و برش سنگ مانند ابزارهای تراش، ساب و فرز استفاده می‌شود.

صنایع موسیقی

فولاد 1.2080 به دلیل مقاومت در برابر ضربه، در ساخت قطعات و ابزار‌آلات موسیقی مانند قالب پیانو استفاده می‌شود.

صنعت ساخت و ساز

در ساخت ابزارآلات برش‌کاری مانند برش چوب و دستگاه‌های برش فلزات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

صنایع عمومی

در تولید و ساخت انواع قطعات و قسمت‌های حدیده، از جمله ورق‌ها، پروفیل‌ها و لوله‌ها استفاده می‌شود.

سردکار

ویژگی‌های فولاد spk

ویژگی‌های این فولاد عبارتند از:

سختی

سختی، یکی از ویژگی‌های فوق‌العاده فولاد SPK است. این فولاد از طریق فرآیند حرارتی و ترمیمی به سختی بالایی دست می‌یابد.

مقاومت در برابر خوردگی، ضربه و فشار

خواص فیزیکی دیگری که در فولاد SPK مشاهده می‌شود، شامل مقاومت در برابر خوردگی است. به همین دلیل، آن را برای استفاده در محیط‌هایی که تماس با عوامل خورنده دارند، مناسب می‌سازد. همچنین، فولاد SPK دارای خواص مکانیکی قابل توجهی است که شامل مقاومت در برابر ضربه و فشار می‌شود.

قابلیت ماشین‌کاری

این نوع فولاد امکان ماشین‌کاری دقیق و بهره‌ور را فراهم می‌کند. یکی از مزایای قابلیت ماشین‌کاری فولاد SPK، قابلیت برش‌پذیری بالای آن است. این فولاد به دلیل ساختار خود، مقاومت بالایی در برابر سایش دارد. این ویژگی باعث می‌شود که ماشین‌کاری فولاد SPK به صورت دقیق و با کیفیت بالا انجام شود، بدون اینکه ابزارها زود خراب شوند یا کاهش قابل توجهی در عمر خود داشته باشند.

به علاوه، قابلیت ماشین‌کاری فولاد SPK توانایی میله‌کاری و تراشکاری دقیق را نیز در بر می‌گیرد. سختی و استحکام این نوع فولاد، باعث می‌شود تا عملیات ماشین‌کاری را با دقت بالا انجام دهند و قطعاتی با ابعاد و شکل‌های مختلف تولید کنند. همچنین، قابلیت ماشین‌کاری فولاد SPK در دماهای بالا نیز حفظ می‌شود، که این امر موجب می‌شود تا در فرآیندهای حرارتی نیز از این نوع فولاد استفاده شود.

روش تولید فولاد spk

پیش‌تر به طور مفصل درمورد فرآیند تولید فولاد 1.2080، صحبت کرده‌ایم. اما به صورت مختصر روش تولید آن شامل چند مرحله مهم است که به ترتیب عبارتند از:

فرآیند تولید مواد اولیه

روش تولید فولاد SPK با تولید مواد اولیه مناسب آغاز می‌شود. مواد اولیه معمولاً شامل آهن اسفنجی، فولاد ذوب شده، و فولادهای قابل بازیافت است. این مواد اولیه با استفاده از پروسه‌های مختلفی مانند کوره‌های قوس الکتریکی، یا فرآیندهای دیگر به فولاد مورد نیاز برای تولید 1.2080 تبدیل می‌شوند.

فرآیند آبکاری و تصفیه

پس از تولید مواد اولیه، فرآیند آبکاری و تصفیه انجام می‌شود. در این مرحله، سنگ‌های آهن و دیگر آلاینده‌ها از فولاد جدا می‌شوند و ترکیبات مورد نیاز برای تولید فولاد SPK به آن اضافه می‌شوند. عملیات آبکاری شامل شستشو، سنگ‌زدایی، و تصفیه فولاد است که منجر به بهبود کیفیت و خواص نهایی فولاد می‌شود.

فرآیند آهن‌زدایی

یکی از مراحل مهم در این بخش، فرآیند آهن‌زدایی است. در این مرحله، عناصر آهن‌زدایی مانند سیلیسیم، منگنز و فسفر از فولاد جدا می‌شوند تا خواص مکانیکی و شیمیایی فولاد توسعه یابد. این فرآیند می‌تواند به روش‌های مختلفی از جمله آهن‌زدایی به واسطه اکسیژن (BOF) و آهن‌زدایی الکتریکی قوسی (EAF) انجام شود.

عملیات حرارتی

در این مرحله، عملیات حرارتی روی فولاد انجام می‌شود. فولاد در دمای مشخصی قرار می‌گیرد تا خواص مکانیکی و فیزیکی آن بهتر شود. مواردی مانند آنیل‌کاری، تمپر، سخت‌کاری، بازپخت را شامل می‌شود.

دیگر خصوصیات فولاد SPK

برخی دیگر از خصوصیات فولاد 1.2080 شامل:

ترکیب شیمیایی فولاد SPK چیست؟

مقادیر و ترکیبات این فولاد به شرح زیر است. با توجه به ترکیب شیمیایی هر محصول، قیمت فولاد آلیاژی برای هر گرید متفاوت خواهد بود.

نام / میزان

کربن

%Si سیلیسیوم

%Mn

منگنز

فسفر

گوگرد

%Cr

کروم

مقدار

1.90-2.20

0.10-0.60

0.20-0.60

0.03

11-13

تفاوت فولاد SPK و SPK-NL

تفاوت اصلی فولاد 1.2080 (spk) با فولاد 1.2379(spknl)، در ترکیب شیمیایی آنهاست. فولاد spk، درصد کربن و منگنز بیشتری دارد. از سوی دیگر به ترکیب فولاد SPKNL 1.2379، دو عنصر وانادیوم و مولیبدن اضافه شده است. استاندارد آلمان فولاد 2379، X155CrVMo12-1 است و استاندارد آلمان فولاد 2080، X210Cr12 قرار دارد.

تفاوت فولاد SPK و SPK-R

در ترکیبات فولاد SPKR یا 1.2436، کربن بیشتری نسبت به فولاد spk وجود دارد. همچنین، دو عنصر تنگستن و مولیبدن نیز به ترکیبات آن اضافه شده است. نام دیگر فولاد 2436 در استاندارد آلمان، X155CrVMo12-1 است.

خواص مکانیکی فولاد SPK

سختی این فولاد، 255 (HB) قرار دارد. اما در بحث خواص مکانیکی، اگر فولاد 2080 را در دمای بالا قرار دهیم، ممکن است سختی خود را در سطح عالی حفظ نکند. از سوی دیگر اگر در دمای پایین قرار داده شود، احتمالا مقاومت به سایش پایین‌تری از خود نشان دهد. اما لازم به ذکر است که با وجود این موارد باز هم جزو پرکاربردترین و محبوب‌ترین فولادهای بازار آهن قرار دارد.

خواص فیزیکی فولاد ابزاری سردکار SPK

از مهمترین خواص فیزیکی فولاد 2080 یا spk می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ظرفیت گرمایی ویژه	مقاومت الکتریکی	دانسیته	هدایت حرارتی	مدل الاستیسیته
(j/kg.k)) 0.46	(Ω.(mm^2)/m) 0.65	(kr/d(m^3)) 7.7	(w/mk) 20	((N/(mm)^2))21010^(-3)

سخت‌کاری فولاد SPK

فولادهای خانواده spk، جزو فولادهای سخت کار قرار دارند. در واقع، این فولادها باید تحت عملیات سخت کاری و بازپخت قرار بگیرند تا به خواص مطلوبی برسند. بعد از این امر، فولاد در دمای 648 درجه سلسیوس قرار می‌گیرد و سپس به آرامی در هوا خنک می‌شود. با این کار، از تنش‌های داخلی فولاد کاسته و جلوگیری می‌شود.

عملیات حرارتی فولاد SPK

عملیات حرارتی فولاد 2080 طبق جدول کتاب کلید فولاد به روش زیر است:

گرم کاری

Hot working

تابکاری نرم

Soft annealing

سختی Annealing Hardness

سخت کردن Hardening

بازپخت Temper

سخت شده Hardened

1050 – 850

800 – 830

250

930 – 980

180 – 250

عملیات حرارتی یکی از مراحل بسیار مهم در فرآیندهای تولید فولاد است که با استفاده از تغییر دما و زمان، تغییراتی در خواص فولاد ایجاد می‌کنند. در عملیات حرارتی فولاد SPK فولاد را به دماهای مشخصی رسانده می‌شود تا ترکیبات داخلی آن تغییر کنند و ساختار داخلی آن بهتر شود. این فرآیند شامل آنیلینگ، سخت کردن و تنظیم خواص مکانیکی و حرارتی دیگر است.

عملیات حرارتی فولاد 1.2080 تاثیرات زیادی در خواص آن ایجاد می‌کند. به عنوان مثال، سخت‌کردن فولاد SPK می‌تواند باعث توسعه قابل توجهی در سختی، مقاومت در برابر فشار و سایر خواص مکانیکی فولاد شود. همچنین، تنظیم خواص حرارتی می‌تواند مقاومت فولاد در برابر تغییرات دما و حرارت را افزایش دهد. در عملیات حرارتی، پارامترهای مهمی مانند دما، زمان نگه‌داشت، سرعت سرد شدن و فرآیند انجام می‌شوند که بسیار پراهمیت هستند.

2080

عملیات ساچمه‌زنی فولاد spk یا 1.2080

عملیات ساچمه‌زنی فولاد SPK، مرحله‌ای بسیار حساس است. زیرا این فرآیند باید با بالاترین دقت ممکن انجام شود. در این عملیات، اگر حرارت و دما به حد کافی باشد، سختی مناسبی برای فولاد تنظیم می‌شود. اگر حرارت بیشتر از حد نیاز باشد، سختی فولاد بسیار زیاد شده و از سوی دیگر قابلیت ضربه‌پذیری فولاد کم می‌شود.

علاوه‌برآن، می‌توان با این عملیات، باعث افزایش عمر خستگی فلزات شد. برای این منظور، باید آن را در دمای 954 درجه سانتی‌گراد گرم کنیم. این گرم کردن باید در کوره انجام شود. در نتیجه، مشخصه‌های چقرمگی و سایشی توسعه پیدا می‌کند.

چگالی فولاد SPK

چگالی فولاد در فرآیند انتخاب و استفاده از مواد ساختمانی و صنعتی بسیار مهم است. همانطور که گفتیم، یکی از فولادهای مورد استفاده در صنعت ابزاربرش، فولاد SPK (فولاد 1.2080) است. چگالی آن حدود 7.7 کیلوگرم بر متر مکعب قرار دارد. با توجه به چگالی بالا، فولاد SPK جزو فلزات سنگین محسوب می‌شود و به عنوان یک ماده ساختمانی، دارای قدرت بالایی است.

چگالی فولاد SPKNL یا 1.2379

فولاد 1.2379، دارای چگالی تقریباً 7.68 کیلوگرم بر متر مکعب است. این فولاد دارای خواص مکانیکی مناسبی مانند سختی و مقاومت در برابر ضربه است.

چگالی فولاد SPKR یا 1.2436

فولاد 1.2436، دارای چگالی تقریباً 7.67 کیلوگرم بر متر مکعب است. این فولاد با خواص مکانیکی مناسبی که دارد مانند سختی و مقاومت در برابر فشار توسط صاحبین صنایع، بسیار مورد استفاده قرار گرفته است.

آنیل یا بازپخت فولاد ابزار SPK

آنیل کردن و بازپخت فولاد SPK یکی از مراحل مهم در فرآیند تولید این نوع فولاد است. در طول این فرآیند، فولاد حرارت دیده و سپس به طور کنترل شده خنک می‌شود. این فرآیند باعث تغییر و توسعه خواص مکانیکی فولاد 2080 می‌شود.

در مرحله آنیل یا بازپخت فولاد SPK، فولاد در دمای ۸۳۰-۸۰۰ درجه سانتی گراد حرارت می‌بیند. این دما، به‌طور کاملاً کنترل شده و دقیق تنظیم می‌شود تا فرآیند آنیل به‌خوبی انجام شود. در این مرحله، هدف اصلی حرارت‌دهی، کاهش تنش‌های داخلی در فولاد است. این کار، باعث افزایش استحکام و سختی فولاد می‌شود.

بعد از گذشت زمان لازم در دمای آنیل، فولاد SPK به‌تدریج خنک خواهد شد. سرعت خنک شدن در این مرحله باید کنترل شده و به‌طور دقیق تنظیم شود تا از تشکیل تنش‌های ناخواسته در فولاد جلوگیری شود. میزان سرعت خنک شدن در این مرحله نباید بیش از 6 درجه سلسیوس در ساعت باشد.

جوشکاری فولاد 1.2080

جوشکاری فولاد SPK نیز، از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا جوشکاری صحیح و اصولی می‌تواند به تولید قطعات فولادی با خواص مکانیکی مطلوب کمک کند.

برای جوشکاری فولاد spk، از قبل فرآیند گرم کردن در دمای 300 تا 500 درجه سانتی گراد را انجام می‌دهیم. بلافاصله بعد از آن نیز باید عملیات تنش‌گیری انجام شود. برای جوشکاری این فولاد الکترود آلیاژی Cr-Mo بهتر است.

همچنین، برای جوشکاری فولاد 1.2080 در شرایط سخت و تمپر شده، عملیات گرم کردن را از قبل در دمای 200 درجه سانتیگراد انجام می‌دهیم. بعد از آن، تا دو ساعت، در دمای 300 درجه، عملیات خنک‌سازی انجام می‌شود.

این فرآیند نه تنها باعث افزایش کیفیت و قابلیت استفاده قطعات فولادی می‌شود، بلکه همچنین به بهبود عملکرد و عمر این قطعات در برابر شرایط سخت و استرس‌های مکانیکی کمک می‌کند.

تامین‌کننده معتبر فولاد 1.2080 یا spk

خرید فولاد از تامین‌کنندگان معتبر همواره از الویت‌های صاحبان صنایع مختلف قرار دارد. زیرا کیفیت فولادهای خریداری شده بسیار پراهمیت است. همچنین این فولادها، باید از استانداردهای بین‌المللی پیروی کنند و خصوصیات لازم را داشته باشند. این خصوصیات نیز روی قیمت فولاد 2080 تاثیرگذار است. علاوه‌برآن، عوامل دیگری نیز مانند نوسانات نرخ ارز و… وجود دارد که روی قیمت تاثیر می‌گذارند.

از این‌رو، بهتر است قبل از خرید، قیمت فولاد سردکار را استعلام بگیرید. اگر قصد خرید فولاد 1.2080 را دارید می‌توانید از صفحه رسمی میهن فولاد اقدام به تهیه آن کنید. کارشناسان ما از مشاوره تخصصی رایگان تا انجام راهنمایی‌های لازم قبل از تصمیم‌گیری، در کنار شما خواهند بود.

سوالات متداول

کاربردهای فولاد spk چیست؟
قالب‌سازی، صنایع ماشین‌سازی، برشکاری، صنعت سنگ، صنعت ساخت و ساز و… .
فولاد spk چه ویژگی‎هایی دارند؟
سختی، مقاومت به سایش، مقاومت در برابر خوردگی عالی، چقرمگی و…
فولاد 1.2080 را از کجا تهیه کنیم؟
شما می‌توانید برای خرید فولاد spk، با کارشناسان میهن فولاد تماس گرفته یا از طریق وبسایت رسمی ما اقدام فرمایید.