آشنایی با فولاد استنلس استیل

همانطور که می‌دانید رایج‌ترین دسته از فولادها، استنلس استیل و کربن استیل است. این دو دسته فولاد بسته خواصی که ارائه می‌دهند، کاربردهای وسیعی در صنایع مختلف دارند. در ادامه این مقاله، به بررسی استنلس‌های استیل خواهیم پرداخت. با میهن فولاد همراه باشید. 

استنلس استیل چیست؟

به فولاد آلیاژی که در برابر زنگ‌‍زدگی و به اصلاح اکسید شدن مقاومت داشته باشد، استنلس استیل می‌گویند. عموما این دسته از فولادها در ترکیب شیمیایی خود دارای 11 تا 18 درصد کروم، حداکثر 1.2 درصد کربن هستند. هرچه میزان کروم در ترکیبات آنها بیشتر باشد، مقاومت در برابر خوردگی بیشتری ارائه می‌دهند. سایر عناصر آلیاژی مانند مس، مولیبدن و تیتانیوم نیز در ترکیبات برخی گریدهای این دسته وجود دارد.

این فولادها به‌صورت ورق، میلگرد، لوله و… در بازار عرضه شده و به نام فولاد ضد زنگ نیز شناخته می‌شوند. از دیگر خواص استنلس استیل، مقاومت حرارتی بالا بوده و همچنین، استفاده از آن در محیط‌های مرطوب بی‌خطر است. این فولادها نسبت به استیل‌های معمولی ظاهر جذاب‌تری دارند. 

انواع استنلس استیل

1. استیل دوبلکس
2. استیل مارتنزیتی
3. استنلس استیل فریتی
4. استیل آستنیتی

تفاوت استیل و استنلس استیل

استنلس استیل و استیل معمولی یا کربنی دارای تفاوت‌هایی با یکدیگر هستند که شامل:

1. استنلس به‌خاطر وجود تعداد عناصر آلیاژی بیشتر در ترکیبات خود، وزن  و چگالی بیشتری نسبت به استیل دارد. 
2. استنلس ترکیبی از آهن و کروم بوده و استیل ترکیبی از آهن و کربن است. البته در گریدهای مختلف دارای عناصر آلیاژی دیگری نیز هستند.
3. استیل برخلاف استنلس استیل در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی مقاوم نیست و برای مقاوم شدن نیاز به پوشش دارد. 
4. استیل ضد زنگ در برخی گریدها سختی بیشتری نسبت به استیل کم کربن از خود نشان می‌دهد.
5. استنلس به‌خاطر حضور نیکل و تنگستن، مقاومت بالاتری در برابر حرارت ارائه می‌دهد.
6. استیل مغناطیسی است. استنلس سری 400 به‌خاطر حضور کروم، مغناطیسی شده و سری 300 به‌دلیل وجود عناصر کروم و نیکل، غیر مغناطیسی است.
7. استیل ضد زنگ با روکش کروم روی ظاهری براق و جذاب دارد اما استیل کربنی مات، مات است.
8. استیل انعطاف‎پذیری بیشتری نسبت به استنلس دارد. 
9. رسانایی حرارتی در استیل بالاتر از استنلس خواهد بود.
10. فرآیند جوشکاری در استیل کربنی به مراتب راحت‌تر از استنلس استیل است. زیرا عناصر آلیاژی کمتری در استیل معمولی حضور دارند.
11. فرآیند تولید استیل معمولی نیز راحت‌تر بوده و قیمت پایین‌تری نسبت به استنلس خواهد  داشت.

ویژگی‌های انواع استنلس استیل

دارای مدل‌های مختلفی مانند نوع 304، استیل 430 و 316 است. نوع 316 در برابر اسیدها و همچنین تا حد خوبی در برابر محلول‌های کلریدی مقاوم است. استیل 304 نیز در برابر عوامل خورنده مانند اسید مقاومت نشان می‌دهد. مدلی به نام استیل 321 نیز موجود است که این نوع استنلس دارای 17% کروم، 4% تیتانیوم و 9% نیکل بوده و در صنایع خودروسازی و هوافضا کاربرد دارد. قیمت این مدل نیز به‌خاطر مقاومت در برابر خوردگی و حرارت بالا، در بازار بیشتر است.

مزایا استنلس استیل

1. به‌عنوان ماده سبز شناخته می‌شود و قابل بازیافت است. پس ضرر کمتری برای محیط زیست خواهد داشت.
2. ظاهر براق و جذابی دارند. در برخی گریدها دارای نوع مات نیز هستند.
3. در برابر سایش، اصطکاک، ضربه، فشار و… مقاوم است.
4. استنلس استیل جزو بهترین موادی محسوب می‌شود که می‌تواند در برابر آتش بدون انتشار گازهای سمی تا دمای بحرانی ۸۰۰ درجه سانتی گراد مقاومت کند.
5. قابلیت شست‌وشوی بسیار راحتی دارد و با شوینده‌های معمولی نیز قابل انجام است.

استنلس استیل یا استیل کربن، کدام یک بهتر است؟

در واقع، زمانی که صحبت از انتخاب بین فولاد ضد زنگ و فولاد کربنی می‌شود، پاسخ قطعی و یکسانی وجود ندارد. در واقع، بهتر بودن هر یک از این دو، کاملاً به کاربرد مورد نظر بستگی دارد. هر کدام از این فولادها، مجموعه‌ای از ویژگی‌های منحصربه‌فردی را ارائه می‌دهند که آن‌ها را برای مصارف مختلف، مناسب می‌سازد.

فولاد استنلس استیل، با خصوصیت مقاومت فوق‌العاده در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی شناخته می‌شود. به همین دلیل، انتخاب خیلی خوبی برای محیط‌هایی است که رطوبت یا مواد شیمیایی خورنده در آن‌ها وجود دارد. تصور کنید تجهیزات آشپزخانه صنعتی، مخازن نگهداری مواد شیمیایی یا حتی نمای ساختمان‌ها که در معرض شرایط جوی گوناگون قرار دارند؛ در تمامی این موارد، فولاد ضد زنگ، حرف اول را می‌زند.

مقایسه استنلس استیل 304 و 316 و 321

گریدهای مختلفی از این آلیاژها وجود دارند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. 

استنلس استیل 304

استیل 304، با داشتن ۱۸ درصد کروم و ۸ درصد نیکل، یکی از پرکاربردترین گریدهای این آلیاژ است. مقاومت بالای این گرید در برابر خوردگی، آن را برای استفاده در صنایع غذایی، شیمیایی و دارویی مناسب ساخته است. در کل، استیل 304 در محیط‌های اسیدی و دریایی مقاومت کمتری نسبت به سایر گریدهای استنلس استیل دارد.

استیل 316

استنلس استیل 316، علاوه‌بر کروم و نیکل، حاوی 2 درصد مولیبدن نیز است. این عنصر، مقاومت فوق‌العاده‌ای در برابر خوردگی، به‌خصوص در محیط‌های اسیدی و دریایی، به این گرید می‌دهد. به همین دلیل، استیل 316 در صنایعی که با مواد شیمیایی خورنده و آب شور سر و کار دارند، کاربرد گسترده‌ای دارد.

استیل 321

استنلس استیل 321، با داشتن تیتانیوم در ترکیب خود، پایداری بسیار خوبی در دماهای بالا دارد. این ویژگی، آن را برای استفاده در صنایعی مانند هوافضا و خودروسازی، که با دماهای بالا مواجه هستند، مناسب می‌سازد. علاوه‌براین، استیل 321 مقاومت خوبی در برابر خوردگی نیز دارد.

در پایان، استنلس استیل به عنوان یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین آلیاژهای موجود، نقش مهمی در پیشرفت صنایع مختلف خواهد داشت. تنوع گریدهای مختلف این آلیاژ، امکان انتخاب مناسب‌ترین گزینه را برای هر نوع کاربردی فراهم می‌سازد. با توجه به ویژگی‌هایی که هر گرید ارائه می‌دهد، می‌توان از استیل در شرایط محیطی و دمایی مختلف استفاده کرد و از مزایای آن مانند مقاومت در برابر خوردگی، پایداری در دماهای بالا و قابلیت بازیافت، بهره‌مند شد. شما می‌توانید برای دریافت مشاوره تخصصی و استعلام قیمت انواع فولاد نیز با کارشناسان ما تماس بگیرید.

سوالات متداول

1. آیا استنلس استیل زنگ می‌زند؟
   به دلیل وجود کروم در ترکیب خود، در برابر زنگ‌زدگی بسیار مقاوم است. البته در شرایط خاصی مانند تماس طولانی مدت با آب شور یا مواد شیمیایی قوی، ممکن است دچار خوردگی شود.
2. چه نوع استنلس استیلی برای چه کاربردی مناسب است؟
   انواع مختلفی دارد که هر کدام برای کاربرد خاصی مناسب هستند. برای مثال، استیل 304 به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، در صنایع غذایی و آشپزخانه کاربرد دارد. استیل 316 به دلیل مقاومت بیشتر در برابر خوردگی در محیط‌های اسیدی و دریایی استفاده می‌شود. استیل 321 به دلیل پایداری در دماهای بالا، در صنایع هوافضا و خودروسازی کاربرد دارد.
3. چگونه از استنلس استیل نگهداری کنیم؟
   برای افزایش طول عمر آنها، باید به درستی از آن نگهداری شود. از جمله نکات مهم در نگهداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
   از تماس آن با مواد شیمیایی قوی و اسیدها خودداری شود.
   به طور مرتب با آب و مواد شوینده ملایم تمیز شوند.
   از استفاده از برس‌های زبر و سیم‌های ظرفشویی برای تمیز کردن آن خودداری شود.
   در صورت مشاهده هرگونه لکه یا خوردگی، آن را سریعا برطرف شود.
4.